Getijdenenergie: betrouwbare aanvulling op wind- en zonnestroom
Wind en zon zijn momenteel de dominante technologieën voor duurzame energieopwekking. Deze worden beetje bij beetje goedkoper: iedereen kan nu een zonnepaneel aanschaffen en windparken worden al bijna volledig subsidievrij gebouwd. Naast wind en zon bieden ook andere technologieën veel potentie voor de toekomst, zoals getijdenenergie. Energie halen uit het getij biedt een zeer betrouwbaar productiepatroon, omdat het getij op korte- en lange termijn nauwkeurig te voorspellen is. Via mijn projectstage bij de startup SeaQurrent, actief op het gebied van getijdenenergie, maak ik kennis met een hele andere tak van sport binnen de energietransitie.
Wind en zon zijn niet altijd aanwezig, terwijl het getij continu beweegt. Er kan energie opgewekt worden uit waterkracht die ontstaat door de stroming tijdens de getijcyclus. Door een object te plaatsen in de waterstroom ontstaat er een bepaalde weerstand, waardoor energie kan worden opgewekt. In Nederland wordt op een aantal locaties al gewerkt met getijdenenergie, zoals in de kering van de Oosterschelde en bij Texel. Tijdens mijn stage bij SeaQurrent leer ik van alles over energie. Ik schrok dan ook een beetje toen ik hoorde dat de opbrengst van zon- en windenergie relatief lager is dan van getijdenenergie, terwijl de energietransitie zich op het moment vooral richt op wind en zon.
Netbeheerders hebben behoefte aan een betrouwbare levering van energie, zodat ze vraag en aanbod van energie goed op elkaar af kunnen stemmen. Wanneer het hard waait in Nederland wordt er een enorme piek aan energie geleverd. Er komt dan in zeer korte tijd een ontzettend grote hoeveelheid energie in het net. Met veel zonneschijn geldt eigenlijk hetzelfde. Daarnaast, wanneer het aanbod van energie groter is dan de vraag, kan een situatie ontstaan waarbij energieleveranciers zelfs geld betalen om hun energie kwijt te raken. Hierdoor kan een tijdelijke negatieve prijsontwikkeling van energie ontstaan.
Aanbod energie afstemmen op vraag
Er is dus behoefte aan een aanbod van energie dat beter is afgestemd op de vraag. De wind gaat niet minder hard waaien wanneer de vraag van energie afneemt, net zoals dat de zon niet minder gaat schijnen wanneer mensen minder energie nodig hebben.
Dit probleem kan in de toekomst voor een (beperkt) deel opgelost worden door smart grids, waarbij onder andere huishoudelijke apparaten pas gaan werken wanneer het aanbod hoog is (en de prijs dus laag). Dit kan negatieve prijsontwikkeling en overspanning van het net voorkomen. Maar wat gebeurt er als mensen juist veel behoefte hebben aan energie wanneer de wind niet waait? Of de zon niet schijnt? Dan is er dus waarschijnlijk sprake van een energietekort, dat we niet met fossiele bronnen willen ‘opvangen’.
Overbelasting net voorkomen
Er is dus een schommeling in het energieaanbod. Getijdenenergie zorgt voor een continu en voorspelbaar energieaanbod. Netbeheerders willen het energieaanbod beter afstemmen op de vraag, wat ervoor zorgt dat de energieprijs betaalbaar en stabieler is, en het energienet minder overbelast raakt.
De energietransitie bestaat uit een mix van technologieën die hernieuwbare energie produceert. Momenteel wordt de transitie gekenmerkt door de installatie van grootschalige wind- en zonneparken, maar het blijkt dat getijdenenergie ook een grote bijdrage kan leveren. Ten opzichte van wind en zon is getijdenenergie nog in een vrij jong ontwikkelingsstadium. Ik vraag me daarom wel eens af, hoe ziet de volgende fase van de energietransitie er eigenlijk uit?
Jelle Westra
De meest succesvolle energietransitie: Hoe vullen we wind en zon aan? was originally published in Water, wereldwerk! on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.