De makathon Smart Solutions hield in oktober drie dagen lang 200 jongeren en professionals in de greep rond het thema klimaatadaptatie. Twee teamcoaches en een deelnemer blikken terug. “Ik zie heel veel meerwaarde in het proces van samen ontwikkelen. Jongeren leren innovatiemethodieken zoals scrum en lean startup en maken kennis met nieuwe manieren van denken. Hun netwerk wordt uitgebreid. Als het proces daarnaast een waardevolle innovatie oplevert, is dat helemaal fantatisch”, zegt coach Bart Bergmans, in het dagelijks leven innovatiemanager bij Evides.
Vijftien gemengde, multidisciplinaire teams van scholieren, studenten en professionals werkten in de 3D-Makerszone in Haarlem drie dagen aan diverse cases rond klimaatadaptatie. Bergmans: “Op de eerste dag is het voor veel deelnemers moeilijk. Mensen kennen elkaar niet en iedereen zwemt. En dan ineens, in heel korte tijd, zie je dat alles op zijn pootjes terecht komt. Het idee is er. Heel leuk om te zien.”
Het leren werken met een stapsgewijs innovatieproces wordt afgewisseld met inspiratieworkshops en sessies met experts. Hierbij maakten deelnemers kennis met moderne presentatietechnieken zoals 3D en virtual reality, en kunnen de teams een beroep doen op illustratoren en ontwerpers om hun ideeën te verbeelden.
Leerzaam
Kimberley Houweling, hbo-studente informatica, kijkt positief terug op de innovatiedriedaagse. “Het was leerzaam om in een divers team samen te werken: voortgezet onderwijs, mbo, hbo en volwassenen. Iedereen reageert anders. Op mijn school zijn mensen analytischer, een beetje hetzelfde. Nu werk je ook met mensen die het fijn vinden om dingen te doen. Dat is leuk.” Dit is ook de ervaring van coach Bergmans: “Sommige deelnemers zijn in het begin stil, maar komen in de maakfase pas goed uit de verf. Anderen kunnen juist bij de visievorming hun ei kwijt.”
De meeste jonge deelnemers verdiepen zich pas voor het eerst in klimaatadaptatie. Fons, student mbo, realiseert zich op de eerste dag: “Ik dacht dat vergroenen belangrijk was voor het zuiveren van de lucht. Ik wist niet dat het juist nodig is voor koelte. Wel logisch natuurlijk, maar nooit over nagedacht.”
Stuiteren van energie.
Ook coaches raakten snel enthousiast over de uitdaging om binnen drie dagen een ‘proof of concept’ van een oplossing voor klimaatadaptatie te presenteren: “Al die ideeën, al dat enthousiasme. Ik ging gisteren stuiterend van energie naar huis”, meldt een coach op dag twee. Eveneens jongeren raken in de ban van hun opdracht. Eduardo Jose, student mbo, werkte op zijn vrije avond na dag een door aan het ontwerp van de app Climatecoin. Hierbij kan de gebruiker punten verdienen voor duurzaam gedrag, met bewustwording over duurzaamheid als achterliggend doel. Haast zonder onderbreken werkt Eduardo op dag twee, geassisteerd door technisch expert Pieter en teamgenoten, aan een professioneel uitziende werkende demo op de pc. “Een app in enkele dagen werkend krijgen is te kort”, heeft hij intussen geleerd.
Makathon in eigen organisatie
Bert Bannink, teammanager Beleid en Contractmanagement bij waterbedrijf Vitens, deed mee als coach: “Ik doe mee omdat ik het leuk vind, maar ook om te onderzoeken of Vitens het makathonconcept kan overnemen voor innovatie en kwaliteitsverbetering. Het maakaspect heeft duidelijk meerwaarde. Ik ben al bekend met innovatielabs, maar die zijn theoretischer. Dan krijg je een minder tastbaar resultaat, wat moeilijker is om mee verder te gaan.”
Er zijn meer inzichten. “Om succesvolle innovaties te realiseren is het noodzakelijk om de probleemstelling echt bij de klant op te halen, je concepten weer te toetsen bij echte klanten en deze zo nodig bij te stellen. Dat lukt niet bij een makathon van enkele dagen. Ik kan mij voorstellen dat je zo’n innovatietraject over een langere termijn spreidt, met een makathon op verschillende momenten”, aldus Bannink, die in zijn eigen organisatie ook een ‘ambassadeur voor innovatie’ is.
“Innovatie is noodzakelijk, want consumenten worden mondiger en vragen meer. Daarnaast spelen globale ontwikkelingen zoals het veranderende klimaat, met meer hitte- en droogteperioden. Wij willen voorsorteren op deze veranderingen. Die kunnen heel snel gaan. Als je als organisatie niets doet ga je achterlopen. Andere bedrijven nemen dan je rol over en word je op den duur overbodig”, aldus Bannink.
Pitch
Na drie dagen is de finale: de pitch, waarbij de jury de eindwinnaar uitroept. De teams geven hun ideeën prachtige namen, zoals Waterwall, C-Schock, Duin drainage of Swamp. Kimberley verzorgde voor haar team de pitch van het concept ‘Stay cool’: het idee om hittestress tegen te gaan door een straat te voorzien van pergola’s en geveltuintjes en een warmtewisselaar rond de waterleiding tegen opwarming. “Jammer genoeg wonnen we niet. Maar andere groepen hadden ook goede ideeën. Toch was ik trots op onze prestatie en op de presentatie. Zo’n pitch voor al die mensen had ik een jaar geleden niet durven geven. ‘s Ochtends heb ik deelgenomen aan een workshop over pitchen. Ik kreeg tips en oefeningen voor ademhaling en hoe je moet staan. Dat heeft goed geholpen. Ik voelde mij relaxt.”
Organisator Suze van der Meulen, innovatiemanager bij PWN, kijkt tevreden terug: “Mooi om te zien dat de eerste anderhalve dag de meesten aan het stoeien zijn met het complexe en vrij open vraagstuk. Maar ongelooflijk wat er dan toch in drie dagen tijd wordt bereikt. De bal ligt nu weer bij de case-eigenaren en bij mij om te kijken hoe we verder willen met de ideeën. Natuurlijk heeft iedereen alle vrijheid om zelf stappen te ondernemen met mensen uit het team. Daarnaast zijn coaches zoals Bart en Bert van de drinkwaterbedrijven en docenten nu aan zet om binnen eigen organisatie deze vorm van innovatie in te bedden. Een makathon kan een middel zijn om de organisatie in beweging te krijgen en nieuwe vaardigheden te leren. De training, een toolkit voor coaches, de programmaopzet en de ervaring bij de makathon zijn daarbij behulpzaam.”
Meer informatie en video’s over de makathon.
‘Makathon zet aan tot innovatief denken en doen’ was originally published in Water, wereldwerk! on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.