In 2023 wil Nederland vijf extra windparken gerealiseerd hebben die elk 700 megawatt genereren per jaar. In 2030 moet er nog 7 gigawatt per jaar bijkomen. In 2050 wil Nederland 100 gigawatt aan duurzame energie per jaar produceren. Grootschalige opwekking van windenergie op zee moet uitkomst bieden voor het behalen van Europese energiedoelen en het terugdringen van klimaatverandering. Het betekent dat in 2050 20% van het Nederlandse oppervlak van de Noordzee vol staat met windmolens! Hoe kun je zo’n groot oppervlak beheren en managen? TenneT, duurzame energie- en maatschappelijke facilitator, werkt aan een oplossing: de North Sea Power Hub, een kunstmatig eiland op zee dat de omliggende windparken beheert.

Eiland op zee

TenneT werkt aan een oplossing voor het managen van windparken op zee: de North Sea Power Hub, een kunstmatig eiland dat het beheer, onderhoud en transport van duurzame energie moet versimpelen. TenneT presenteerde het idee in het kader van het ‘Hub en Spoke’ concept, wat wil zeggen: transport over grootschalige afstanden. TenneT wil zo haar huidige 99% kwaliteitsgarantie voor stroomlevering behouden. De plek van het eiland is midden in een windpark, want dat maakt beheer efficiënt. Maar op welke locatie? Wat komt op het eiland te staan? Hoe kun je het maximale uit een kunstmatig eiland halen? En vooral ook: van wie is zo’n eiland en wie gaat het betalen?

Twee mogelijke locaties

De plannen werden toegelicht tijdens een informatiebijeenkomst eind februari. Marco Kuijpers, senior manager offshore van TenneT, vertelt dat de oppervlakte van het kunstmatige eiland ongeveer 26 hectare vraagt. Geproduceerde energie wordt verzameld, om vervolgens getransporteerd te worden naar het vasteland. Tot nu toe zijn twee locaties benoemd: het Natura 2000-gebied de Doggersbank en windpark IJmuiden Ver. Het leek mij onlogisch om industrie met natuurbescherming te combineren, maar de Doggersbank is relatief ondiep, kent een constante harde wind en ligt centraal ten opzichte van Nederland, Groot-Brittannië, Duitsland en Denemarken. TenneT geeft aan IJmuiden Ver de voorkeur, aangezien de Doggersbank ver weg ligt van de Nederlandse kust. Als transport van energie te lang duurt, kan stroom verloren gaan. Kuijpers geeft aan dat het lastig is om het eiland ver uit de kust te plaatsen (waar relatief veel ruimte is), tegelijk de kosten laag te houden voor aanleg en onderhoud van windparken en bovendien de kwaliteit van energie te waarborgen.

Thomas Donders, expert offshore processen van TenneT, legt uit hoe ruimte en gebruik op het eiland geoptimaliseerd kan worden met energietransport naar olie- en gasboorplatforms. Voor de winning is veel energie nodig en de platforms staan relatief dichtbij: op de Noordzee! Ook is een verbinding met Groot-Brittannië een mogelijkheid, aangezien IJmuiden Ver vlakbij een Brits windpark ligt. Volgens Donders kan het eilandgebruik met deze combinatie vergroot worden van 46% tot 82%!

Beide mogelijke locaties voor de Power Hub bevinden zich buiten de Nederlandse territoriale wateren. Voordat het eiland daadwerkelijk wordt gerealiseerd, moet nog besloten worden wie de eigenaar wordt. TenneT wil een plek op het eiland huren. Ook andere gebruikers, zoals baggerrederijen en engineerbedrijven, zouden ruimte kunnen huren.

Energieoverschot

Ondanks alle kansen waarschuwt TenneT voor een mogelijk energieoverschot in toekomst door toename van duurzame energieproductie en een constante energievraag. Bij een energieoverschot kunnen de kosten voor energieopwekking hoger zijn dan de baten. Moet er daardoor in de toekomst meer stroom worden afgenomen? Of is opslaan een alternatief? Er is veel onderzoek naar het (tijdelijk) opslaan van energie in accu’s of grote batterijen. Volgens TenneT kan deze energie slechts uren of dagen bewaard worden. Geen seizoenen. Daarnaast is toekomstig energiegebruik lastig te voorspellen.

Milieucompensatie

TenneT wil bijdragen aan duurzaamheid, omdat het duurzame energie faciliteert voor ongeveer 41 miljoen mensen, en een energiekwaliteit van meer dan 99% garanderen kan. Ik denk dat TenneT kan uitgroeien tot hét grote innovatievoorbeeld van de Europese energiesector. De North Sea Power Hub biedt vele kansen, maar er zijn ook aandachtspunten. Het eiland gaat een bestaande habitat vervangen, dus ik vind het belangrijk dat de impact op het milieu gecompenseerd wordt. Aan de andere kant kan het eiland zorgen voor een grote stap in de duurzame energietransitie. Een snellere terugdringing van de CO2-emissies kun je beschouwen als natuurcompensatie en behoud van ecologische waarden.

Wat ik zie, is een partij die om een kans gevraagd heeft, maar nog niet zeker weet of hij hem wil hebben. Er bestaat nog veel onzekerheid op gebied van eigenaarschap, aanleg, kosten, exploitatie en optimaal gebruik van de North Sea Power Hub. Of het eiland er ook echt komt blijft onzeker.


Een service-eiland voor windparken op zee was originally published in Water, wereldwerk! on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.