Sinds vorige week ben ik terug van twee maanden stage in Kalimantan in Indonesië. Ik heb daar onderzoek gedaan naar een drinkwaterzuiveringsinstallatie. In Indonesië zorgt de kwaliteit van het drinkwater namelijk nog steeds voor veel ziektes. Overigens kampt Indonesië ook met overstromingen en vervuiling. Zo bracht ik oud en nieuw door op Bali. De kranten bol stonden daar bol van de artikelen over de hoeveelheid plastic op de stranden. Een greep uit die artikelen.

Bij het lezen van bovenstaande krantenartikelen merkte ik dat ik er stiekem laks op reageerde. Op de een of andere manier raak je gewend aan het probleem. Mijn eigen reactie verbaasde mij echter wel en plotseling realiseerde ik me dat dit waarschijnlijk het echte probleem weergeeft. De hoeveelheden plastic die op het strand bij Kuta liggen, heb ik niet ervaren, maar dat neemt niet weg dat ik tijdens een surfsessie geconfronteerd werd met de ene na de andere plastic zak. Ik herinner mij dat ik nog naar het plastic keek en dacht dit gaat nog een groter probleem veroorzaken in de toekomst, hoe gaan we hier mee om en we moeten daar nu iets aan doen? Gelukkig zijn er al vele initiatieven actief. Plastic is wereldwijd een probleem. De stormen in januari hebben ook het nodige plastic op de Nederlandse stranden achtergelaten.

Kemala beach Balikpapan (Kalimantan)

Even terug naar mijn ervaring in Indonesië, waar ik een weekend in Balikpapan doorbracht en aan het eind van de middag naar Kemala Beach vertrok. De Lonely Planet omschreef het als volgt: ‘… Although it gets hot at midday, you probably won’t want to swim in the polluted water.’ Helaas is dit waar. De plastic flesjes, rietjes, verpakkingen en visnetten slingeren aan de rand van het water. Het laat zien dat het dagelijkse leven van de mens voornamelijk bestaat uit plastic. Denk er maar is over na wat je allemaal op een dag wel niet gebruikt of draagt wat van plastic gemaakt is.

Toen het tijd was om de stad achter me te laten en de jungle in te trekken naar mijn verblijf op ITCI, baanden we een weg met de speedboot tussen opnieuw plastic en ander afval. De rivier spuugt alles uit wat hij mee neemt vanuit het binnenland. Bij het passeren van verschillende dorpjes zie je de opstapeling van het plastic. Het land word schoon gespoeld tijdens de hevige regenbuien in het regenseizoen. Dit is een van de redenen van de grote hoeveelheid plastic op Kuta Beach. Maar misschien geeft het ook weer hoeveel plastic er op het land ligt. In het droge seizoen blijft alles liggen op de plek waar het wordt neergegooid. Het gaat in totaal over 1.904.600 km2.

Mensen denken dat die ene plastic fles geen verschil maakt, maar zodra het gaat regenen, verandert die ene fles in een hele grote stroom afval. Het probleem in Indonesië is dat mensen zich niet bewust zijn van het plastic probleem. Zij realiseren zich niet wat de gevolgen zijn van het weggooien van plastic. Dat heb ik maar al te vaak gezien. zo gingen we elke week ver de jungle in om water samples te nemen. Voor vertrek kregen we een lunch box mee waarbij alles apart verpakt was in plastic. De sambal, de kip, de groente en het fruit. Na het eten werd het plastic gewoon in de jungle achtergelaten. Ik was geschokt. Door mijn reactie merkte degene met wie ik was dat ik het er niet mee eens was en verzamelden we het plastic om het later weg te gooien. Niet alleen het eten is in plastic verpakt, ook in de supermarkt krijg je bij bijna elk product een plastic zakje. Als je je was naar de wasserette hebt gebracht, krijg je het heerlijk ruikend in plastic verpakt terug. Een ander voorbeeld was in de winkel waar ik een shirtje kocht, een heel magazijn vol met elk item apart verpakt, jurkjes, broeken, shirts en truien. Ook tijdens mijn stage liep ik tegen het probleem aan. Doordat mensen gedwongen zijn om water te kopen, blijft de hoeveelheid waterflesjes bestaan. Stel dat er drinkbaar water uit de kraan zou komen dan zou de hoeveelheid plastic meteen aanzienlijk afnemen.

Gelukkig zijn er steeds meer mensen die iets doen aan de plastic vervuiling. Zo ben ik blij dat Indonesië deelneemt aan de UN Environments Clean Seas campagne en dat er verschillende goede initiatieven zijn om voor de natuur te zorgen. In Jakarta heb je de ‘Orange Army’ zij maken de rivieren en kanalen schoon en leggen de focus op het verminderen, hergebruiken en recyclen van materialen. Daarnaast heb je mooie lokale initiatieven. Melati en Isabel Wijsen, twee zusjes die de campagne ‘Bye bye plastic bags’ startte toen ze 10 en 12 jaar oud waren bijvoorbeeld. In Bali word maar 5 % van de plastic zakken gerecycled. De zusjes hebben een erg inspirerende Ted Talk: Onze campane om plastic tasjes op Bali uit te bannen . Ze sluiten af met de volgende woorden: “Us kids may only be 25% of the world population, but we are 100% the future” Dit is een bericht dat we zouden moeten verspreiden om kinderen te stimuleren dat ze het verschil kunnen maken. Het idee om plastic zakjes compleet van het eiland te verbannen heeft geresulteerd in een overeenkomst met de gouverneur van Bali, waarin hij heeft getekend om Bali in 2018 plastic zak vrij te krijgen. Dit initiatief doet me denken aan de woorden van voormalig commandant der strijdkrachten Tom Middendorp “Think big, act small, but start somewhere’. Deze woorden herinneren mij eraan om niet bang te zijn voor grote dromen en ergens voor te staan en te beginnen. Heel veel mensen zouden de wereld graag op korte termijn willen verbeteren, maar helaas is dit niet altijd realistisch. Door op lokale schaal aandacht te besteden aan onze eigen acties en bewust te zijn van wat voor invloed we zelf hebben, kunnen we samen een verschil maken.


Plastic: Waar te beginnnen… was originally published in Water, wereldwerk! on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.