Hoe onderhouden wij onze stranden?
Het is zomer en een groot aantal mensen vertrekt naar de Nederlandse stranden of stranden in andere plekken in Europa of buiten Europa. Vaak liggen deze stranden er perfect bij als het toeristenseizoen weer begint, maar is dit het hele jaar door zo?
Als je in Nederland wel eens in de winter op het strand bent geweest kan het je opgevallen zijn dat het strand kleiner lijkt, en ja dit klopt inderdaad. De kust ligt er niet het hele jaar door hetzelfde bij, maar er zijn verschillen tussen de seizoenen. De verklaring hiervoor; voor een grotendeel de golven die op het strand afkomen. Kort gezegd zorgen golven voor het transport van zand langs de kust en hoe groter de golven, hoe groter het transport. In de winter zijn er vaker stormen met hogere golven die zorgen dat er zand vanaf het strand zee in wordt verplaatst. Omgekeerd zorgt het mildere weer in de zomer ervoor dat dit zand weer terug wordt verplaatst naar het strand. Daarnaast kunnen stromingen langs de kusten zorgen voor een transport van zand van bijvoorbeeld zuid naar noord Nederland. Dit zorgt ervoor dat sommige stukken strand extra zand krijgen en andere stukken zand verliezen. Als wij niks zouden doen aan onze stranden zouden deze over de jaren heen beetje bij beetje verdwijnen, wat wij natuurlijk niet willen. Daarom moeten wij onderhoud uitvoeren aan onze stranden wat eens in de zoveel jaar plaatsvindt. Hoe wordt dit gedaan? Dit kan op verschillende manieren; 1) door extra zand aan te voeren of 2) de stranden te beschermen tegen de golven.
In Nederland gebeurd vooral het eerste, wat wij een ‘zandsuppletie’ noemen, waar met grote schepen zand op het strand wordt gespoten. Dit process wordt vaak uitgevoerd door een grote Nederlandse baggeraar. Het zand kan op verschillende plekken opgespoten worden afhankelijk van hoe snel het strand terug moet zijn in zijn oude situatie en waar het meeste zandverlies is. Allereerst kan het op het strand gespoten worden wat het strand gelijk breeder maakt. Daarnaast kan het op de duinen worden gestort waardoor het door wind wordt verplaatst over het strand. Als laatste wordt zand vaak opgespoten onderwater op de zeekant van de kust; een ‘vooroeversuppletie’. In eerste instantie lijkt het strand niet meteen breder te worden, maar over tijd verplaatsen de golven en wind het zand richting het strand. In de afgelopen jaren is er getest met een nieuwe manier van zandsuppleties, genaamd de ‘zandmotor’ die binnen het project ‘bouwen met de natuur’ valt (kijk op https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandmotor voor meer informatie). In plaats van het plaatsen van het zand langs de kust, wordt het zand nu in een bepaalde vorm gestort op 1 plek, waarnaar de golven en stromingen het zand vanzelf langs de kust verplaatsten. Als je naar de kust van Delfland gaat kun je hem nog voor een groot deel zien liggen.
In andere landen gebruiken ze vaker de tweede optie om hun stranden te beschermen, oftewel met behulp van beschermende constructies. Vooral in het gebied rondom de Middelandse Zee wordt deze optie vaak gebruikt. Ik ben nu een paar dagen in Barcelona en langs het strand die je een hoop van deze constructies verschijnen in het water, zoals te zien is op de foto. Deze constructie heet een offshore golfbreker, omdat ze volledig in het water liggen. Deze constructies beschermen het stuk strand achter de golfbreker van de inkomende golven. Dit zorgt ervoor dat zand niet weg wordt gevoerd door het water maar juist blijft liggen en extra zand naar deze beschermde plekken wordt vervoerd. Nadeel is dat in de open stukken tussen de offshore golfbreekers extra zand wordt weggevoerd, vandaar dat het strand hiertussen vaak licht cirkelvormig is.
Beide opties hebben voor en nadelen afhankelijk van de lokale situatie. Met de toenemende stijging van de zeespiegel zal het komende jaren nog een grote uitdaging gaan worden om onze stranden te beschermen en te onderhouden.
Geschreven door Jasper Verschuur, waterambassadeur Topsector Water
Hoe onderhouden wij onze stranden? was originally published in Water, wereldwerk! on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.